Sữa giàu dinh dưỡng và có rất nhiều chế phẩm khác nhau được dùng phổ biến trong đời sống. Vậy công dụng của sữa đối với sức khỏe là gì?

Sữa giàu dinh dưỡng, một số lượng lớn các loại thực phẩm được làm từ sữa bò như phô mai, kem, bơ, sữa chua. Những thực phẩm này được gọi là chế phẩm từ sữa và là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của con người. Vậy giá trị dinh dưỡng của sữa cũng như lợi ích đối với sức khỏe là gì?

Giá trị dinh dưỡng của sữa

Sữa chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu như protein, chất béo, carbohydrates, vitamin và khoáng chất, đóng vai trò không thể thiếu cho cơ thể.

Protein

Sữa là nguồn cung cấp protein cao, trong 30ml sữa chứa khoảng 1g protein. Protein sữa được chia thành hai loại chính: casein và whey.

• Casein: Chiếm phần lớn trong sữa, casein có khả năng giúp hấp thu tốt các khoáng chất như canxi và phốt pho, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì huyết áp ổn định.

• Whey protein: Chiếm 20% protein trong sữa, whey protein dễ tiêu hóa và lý tưởng cho việc xây dựng cơ bắp, thường được các vận động viên và người tập thể hình ưa chuộng.

Chất Béo

Sữa nguyên chất chứa khoảng 4% chất béo, với hàm lượng axit béo đa dạng. Khoảng 70% là chất béo bão hòa, 2.3% là chất béo không bão hòa đa, và 28% là chất béo không bão hòa đơn. Ngoài ra, chất béo chuyển hóa tự nhiên có trong sữa, chẳng hạn như axit vaccenic và axit linoleic liên hợp (CLA), được coi là có lợi cho sức khỏe.

Carbohydrate

Carbohydrate trong sữa chủ yếu là lactose (đường sữa), chiếm khoảng 5% thành phần sữa. Khi tiêu hóa, lactose được phân hủy thành glucose và galactose, sau đó hấp thu vào máu. Tuy nhiên, một số người không dung nạp lactose, do thiếu enzyme để phân giải loại đường này, gây ra các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, đau bụng.

Vitamin và Khoáng Chất

Sữa giàu các vitamin và khoáng chất quan trọng, bao gồm:

• Vitamin B12: Một vitamin thiết yếu, cần thiết cho hệ thần kinh và sản xuất máu.

• Canxi: Sữa là nguồn cung cấp canxi dễ hấp thu nhất, quan trọng cho xương và răng chắc khỏe.

• Riboflavin (Vitamin B2): Giúp hỗ trợ chuyển hóa năng lượng.

• Phốt pho: Tham gia vào nhiều quá trình sinh học trong cơ thể.

• Vitamin D: Hỗ trợ hấp thu canxi và cần thiết cho sức khỏe của hệ xương khớp.

Công dụng của sữa

Sữa cung cấp rất nhiều lợi ích sức khỏe thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cơ thể khỏe mạnh.

Hỗ Trợ Sức Khỏe Xương

Sữa cung cấp lượng lớn canxi, protein và vitamin D, giúp duy trì xương chắc khỏe và ngăn ngừa loãng xương ở người cao tuổi. Sữa và chế phẩm sữa giúp cho sức khỏe xương của người trưởng thành được cải thiện lâu dài hơn so với bổ sung canxi dưới dạng viên, thậm chí sau khi kết thúc can thiệp

Hỗ Trợ Giảm Cân và Duy Trì Cân Nặng

Sữa có sự kết hợp hoàn hảo giữa carbohydrate, protein và chất béo, giúp người dùng cảm thấy no lâu, giảm cảm giác thèm ăn và duy trì cân nặng.

Giảm Nguy Cơ Bệnh Tiểu Đường Loại 2

Uống sữa đều đặn giúp ổn định đường huyết và có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Một số nghiên cứu còn cho thấy thay thế đồ uống có đường bằng sữa giúp giảm nguy cơ mắc bệnh này.

Tăng Cường Sức Khỏe Tim Mạch

Một số chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích chọn các sản phẩm sữa ít béo để giảm lượng chất béo bão hòa và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Chất béo từ sữa nguyên chất, nếu dùng vừa phải, có thể không ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch như chất béo từ thịt.

Hỗ Trợ Sức Khỏe Não Bộ và Nhận Thức

Các dưỡng chất trong sữa như canxi, protein và vitamin B12 rất quan trọng cho sức khỏe não bộ, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Nghiên cứu cho thấy tiêu thụ sữa có thể giúp giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và bệnh Alzheimer.

Quan Trọng Với Sự Phát Triển Của Trẻ Em

Sữa và chế phẩm sữa có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em, là 1 nhóm thực phẩm cần thiết hàng ngày của trẻ. Sữa và chế phẩm sữa là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng giá trị sinh học cao, dễ hấp thu và chuyển hóa đối với cơ thể trẻ, là nguồn cung cấp canxi quan trọng cho trẻ, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì xương phát triển nhanh, nhu cầu canxi và chất dinh dưỡng tăng cao. Nghiên cứu về xu hướng tăng trưởng chiều cao ở trẻ em Nhật Bản cho thấy có mối liên quan chặt chẽ giữa sự tăng trưởng chiều cao và bổ sung sữa vào chương trình bữa ăn học đường

Tác hại của sữa

Mặc dù sữa mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, một số thành phần trong sữa có thể gây phản ứng không mong muốn với một số người.

Không Dung Nạp Lactose

Người không dung nạp lactose thường gặp các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, tiêu chảy và buồn nôn khi uống sữa. Điều này xảy ra do cơ thể thiếu enzyme lactase, không thể phân giải lactose thành glucose và galactose.

Dị Ứng Sữa

Dị ứng sữa phổ biến hơn ở trẻ nhỏ và thường do protein whey hoặc casein gây ra. Người bị dị ứng sữa có thể gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng như sưng tấy, phát ban, khó thở và tiêu chảy.

Mụn Trứng Cá

Một số nghiên cứu cho thấy tiêu thụ sữa có thể làm tăng mức IGF-1, loại hormone có liên quan đến sự phát triển của mụn trứng cá. Do đó, một số người có thể bị mụn nhiều hơn khi uống sữa.

Lưu ý khi chọn sữa

Nguyên tắc chung khi chọn sữa là đọc kỹ thành phần, hạn sử dụng để lựa chọn sản phẩm phù hợp. Hãy lựa chọn sữa và các sản phẩm từ sữa phù hợp với độ tuổi, tình trạng sức khỏe. Chọn sản phẩm được cơ quan quản lý có liên quan kiểm duyệt. 

• Trẻ nhỏ: Trẻ sơ sinh nên bú sữa mẹ hoàn toàn cho đến 6 tháng tuổi, sau đó cho uống kết hợp sữa công thức.

• Trẻ trên 6 tuổi có thể dùng sữa chua, ăn dặm, tập cho trẻ ăn từ ít đến nhiều. Trẻ trên 6 tháng tuổi có thể dùng phô mai trực tiếp hoặc thêm vào bột, cháo. 

• Trẻ trên 2 tuổi có thể ăn trực tiếp phô mai, sữa chua và các sản phẩm từ sữa phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ. Nếu trẻ có nguy cơ thừa cân, béo phì nên chọn sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo, ít đường.

• Trên 18 tuổi: Ưu tiên sử dụng sữa và sản phẩm từ sữa ít béo, ít đường. Đối với những người không dung nạp lactose, có thể uống sữa hạt hoặc luyện tập bằng cách tăng dần lượng sữa.

Sữa là thực phẩm giàu dưỡng chất, mang tới rất nhiều lợi ích cho người dùng. Tuy nhiên, người có cơ địa nhạy cảm hoặc không dung nạp lactose cần chọn sữa phù hợp để tránh các tác động không mong muốn. Với công dụng của sữa tuyệt vời, hãy dùng sữa đúng cách để biến sữa thành nguồn dinh dưỡng quan trọng trong cuộc sống hàng ngày.